January thla hi Laitlang ah a kih bik caan a si. Lai lei khuate le bang ahcun (abikin) putar le pitar pawl cu lukhuh hruh le puan i aih in an um caan a si. Zingka hrimhrim ahcun upa ti lo, hngakchia ti loin khuasit sem a hrual ngaingai caan a si. Hi bantuk khuasit caan ah CNA/F daihnak tuahtu thimmi upa hna cu Dr. Sui Khar hruainak in Hakha ah khuate zeimawzet pal pah hnu ah January 4, 2012 ah Hakha khualipi an phan cang tiah theih a si. CNA/F daihnak tuahtu thimmi hna an umkalnak thawngpang theihnak lawng hmanh ah khuasit sem a kan hrualter khawh si kaw…, an minung pumpak a hmu mi hna chinchin caah cun khuasit sem lawng hmanh siloin an ttang a lin hrim ko lai. An khuasit zong an philh dih ko lai. Kum 20 leng dothlennak an tuahnak zohthan tikah a fawi lomi lam ah miphun le ram caah an kal peng. Ngaihchiahnak a phunphun, lungrawknak a phunphun, zawtfahnak a phunphun, thihlonak a phunphun, thinpangnak a phunphun le soiselnak a phunphun lakah lungrual tein khua an sa ti, an zumhnak lam te an zawhti peng. Hi hi Laimi bu dangdang nih tluk khawh an si lonak zawn te le upat pek an tlak tuknak a zawn te an si.
Lahkhah thatha le sangsang, ramtha um le khuapi ah khuasah duh tukmi lungput zapi zarang nih kan ngeih lio ah ram le miphun caah tiin an nunnak an peknak, an mino sinak caan vialte an pek dihnak, an khuaruahnak le an thazang vialte an peknak cungah Pathian nih lam a hruai hna, a theihpi hna i, hi bantukin Kawlram acozah nih Hakha ah daihnak kongkau ah biaruahtinak a ngeihnak hna a si.
CNA/F daihnak tuahtu thimmi upa hna lamtluan paoh ah mipi nih an don ning hna hmanthlak pawl zoh tikah… cu tluk lawmman minung tam nih an don mi hna hmuh tikah khuaruah a har, cun mipi an lungput zeitluk in dah ai dawh timi zong fiang tein a lang. Thangthat awk a tlak taktakmi lungput an ngei. CNA/F daihnak tuahtu thimmi upa hna Pu Sui Khar, HC. Ral Hnin, Dr. Salai Ngun Cung Lian, Brigadier General Solomon, Pu Thetni, Pu Rokhawma, Pu Hla Htun, Pu Ngai Cia Thang, Salai Peter Lian le Pu Khin Maung Lay hrimhrim zong mipi nih an don hna ning an hmuh tikah lunglawmhnak mithli a tla lai.
Ram le miphun caah thazang thar tamlak an i chap lai. Ram le miphun caah teirialmi le a pumpekmi hna upat thiam le tlaihchannak lungput ngei hi kan ram sersiamnak caah hriamnam tha pakhat a si. Abikin biaknak lei hruaitu Pastor Dr. Lal Uk le Rev. Ngun Thawng Mang (ZBC, General Secretary) tibantuk upa hna pumpak in donnak ah an itel vemi zoh tikah lung a hmuih kun.
Nan nih ramkhelrian( politics) tuanmi nan si, kan nih cu biaknak lei a tuanmi kan si ti phun lungput kan ngei ahcun a poi mawh ngai lai. Tahchunnak ah ramuknak a thalomi ruangah zeitluk in dah mipi an temtur, cun vailam tahtung zong pa zeizat dah kan tlangcung sang dawhdawh ah kan pupa chan tein an rak phunmi pawl a kan pawih/puar piak dih cang? Pakhat le pakhat hi thenawk thalomi pehtlaihnak kan ngei. Minung pum pakhat bantuk kan si. Kan kutdong a fakmi nih kan pumsa a nuamter lo, kan lungfahmi nih kan pumpi tho kho lo lak in a tuah bang, uknak a tha lo ahcun a ho minung cung zong ah siseh, a ho biaknak cung zongah siseh, aho bu cung zongah siseh, aho peng le tlang cung zongah siseh harsatnak a pek, a chuahpi. Cu bantukin tu ni Chin miphun zong uknak tha lo ruangah harsatnak phunphun le temturnak pawl kan ing, kan tong. Ahohmanh kan luat lo. Kan tur ing dih hna.
Ram uknak chia tibantuk do tikah thlacamnak bak lawng in a za lo bang, tuannak lawng zong in a za lo. Thlacam pah, tuan pah lawnglawngah teinak hmuh khawh a si lai. Kan ram hna a thlen hlan chung, Chin miphun nih a covo a co hlan chung, Chinram ah minung covo a um hlan chung le uknak chia nih a kan uk chung paoh cu vawlei lei zong si hna seh, biaknak lei zong si hna seh, a zei bantuk mi minung zong si hna seh, nang ee… kei ee… na khua ee.. kei khua ee… na peng ee… kei peng ee… na biaknak ee… kei biaknak ee… ti um loin tanti le lungrual tein uknak chia le a diklomi thil cu kan doh zungzal a herh. Culawnglawngah biaknak lei nih Eden dum bantukin ser duhmi Chinram muithlam a leng lai, cun vawlei lei pawl nih Switzerland le New Zealand ram bantukin ser duhmi Chinram sersiamnak kutka a on lai.
Zeidah kan i fiang cihcek a hau timi cu Kachin unau pawl nih an ram le miphun caah an riantuan ning khi biatak tein kan cawn hna a hau. Abikin cawng kan haumi hna cun vawlei lei le biaknak lei upa hna biatak tein an ram rian kongah zanghlei an cuai ti mi khi kan i cawng thiam a herh. Culo ahcun, sahngar nih ar fa te a thuar bang in kan biaknak lei zong telin pakhat hnu pakhat a kan thuar te lai. Hihi fakpi in khua kan ruah a haumi a si. Culawnglawngah, kan Biaknak zong a him lai, kan nunphun zong a him lai, mipi nih zalonnak le minung covo ( Human Rights) an co lai. Abikin kan Chinram ah thanchonak a um lai, cun zei tih phannak hmanh um loin kan tlawngleng kho lai. A fiangnak lawlaw in chim ko ahcun minung sinak man a um.
CNA/F nih nai 2011 kum ah Emergency Meeting a tuah i, a mah party chungah thlennak a tuahmi kha a men lo. Dr. Za Hlei Thang , Pu Lian Uk, Pu Salai Kipp Kho Lian le Pu Nang Thang Lian pawl cu an hruaitu ah a chiahmi zoh tikah anaa( power) a duhmi an si lo, ram le miphun caah thatnak tuah zeitlukin dah a duh timi a lang. Cun lungrualnak zeitluk in dah Chin mipi chungah ser a duh ti zong a lang fawn. Kan miphun dih lak kan lung a rual lo ahcun kan khua, kan peng, kan innchungkhar le chungkhat ca zongah a tha lo. Tachunnak ah kan lung a rual ahcun kan ram zong khi tha tein kan sersiam khawh lai. Abikin kan ram cungah thalonak atuahmi uknak le miphun pawl cung zongah teinak kan hmuh khawh lai. Chim duhnak cu kan lung kan i rual lawnglawng ah kan ram, kan biaknak, kan nunphun le kan khua kan ram caah a tha. Kan kilven khawh lai. Lungrualnak hi aho ram, aho pumpak cio ca zongah a biapi taktakmi le aupi pengmi a si.
Dr. Za Hlei Thang, Salai Kipp Kho Lian, Pu Nang Thang Lian hna CNA/F supreme council ah an thim hnu ah hin CNA/F cu Hakha le Thantlang lei ta lawng a si kan ti kho rih hnga maw? Kawlram cozah nih daihnak caah bia a ruahmi CNA/F hi damiah bu le zeihmanh an si lo kan ti kho rih hnga maw? Tha tein khuaruah i, ram le miphun caah a tuanmi, a tuan kho mi aho bu zong si hna seh, a zei minung paoh zong si ko hna seh, kan bawmh khawhnak lam hna a um ahcun bawmh le thazang pek khawhnak lungput hi pakhat cio nunnak ah a um dih ding hi abiapi tak.
Kawlram cozah thar a kai hnu ahcun thlennak zeimawzat a tuah. Mipi nih thimmi kan si i, mipi duhnak tuah a herh ti khuaruahnak a ngei. Cun tuan deuh Pu Than Shwe hruaimi cozah he kan i khat hrim lo ti langhter a duh ngaingaimi zong a lo. Hi Kawlram ramkhelrian( politics) tiluan ah CNA/F zong a luan khawh ve mi hi a biapi tuk. Kawlram cozah nih biaruahnak ngeiti a duh chung paoh cu CNA/F nih lunglawm tein a cohlan peng ko lai dah. Buainak a um tikah biaruahti cu a herh hrimhrim. Zeitluk tiang dah lungtling ti khawhnak an ngeih lai ti cu thei a si rih lo.
Khat lei ah a um vemi cu UNFC ah member pakhat a si ve bantukin UNFC policy zulh cu CNA/F nih zulh phun hrimhrim a si ve. Kawlram cozah he ihawikomnak athat ruangah tlangcungphu dang pawl he tuahmi ihawikomnak lei zong daithlang hrim lo cu a herhmi a si.
CNA/F dothlennak tuanbia kan zoh than tikah a sang caan le a niam caan tiin a um. An mah le an mah kharlak ah buaibainak ruangah caan zeimawzat cu a dih.An thazang a der. Cun a ralkap zulhphun a zulh lomi hna nih an duh paoh in an um ruangah CNA/F riantuannak zeimawzet a zoh a chiahter. Abikin mipi nih cohlannak le zumhnak a derter. Nain, CNA/F upa pawl hi thinsau ngai in mi biachim an ngai kho, cun an palhnak siloah an ralkap hna palhnak a um ahcun ngaihthiam hal an i nautah hrim lo tiin theih an si. Hi hi an thazang thawngnak pakhat a si ve.
Atulio Chin ramkhelrian tuanmi bu lakah Fund tambik a ngeimi le member tambik a ngeimi hi CNA/F si dawh a si. Adang Chin ramkhelriantu bu pawl he tachun ahcun fimthiamnak thazang, phaisa thazang le mipi thazang a ngei bik hi CNA/F a si. Tulio Chin ramkhelrian ah biatak tein hmai a kan norpi khotu bu pakhat a si.
Laitlang ah CNA/F daihnak tuahtu thimmi upa pawl Dr. Sui Khar, Pu HC. Ral Hnin, Dr. Salai Ngun Cung Lian, Brigadier General Solomon,Pu Thetni, Pu Rokhawma,Pu Hla Htun, Pu Ngai Cia Thang, Salai Peter Lian le Pu Khin Maung Lay an umkalnak lamthluan ah mipi nih Lai thuam he…,hla he…, khuang he… dar he…, muko tumnak he…, sia thatnak he… lungtho tein dongnak sunglawi an ton.
Zeiruangah mipi nih sunglawi ( ropui) taktak in an dong hna hnga? A ruang a um. Mipi thinlung ah CNA/F nih hmuhma tam lak a lak tinak a si. Cun an cungah mipi nih ruahchannak nganpi an ngei ti zong a lang. Cucaah hi tluk in ramchung mipi nih an dongnak hna a si. Cun ramchung hmudang, kaa dang hmun dang um le ramleng um hna cung zongah CNA/F daihnak tuahtu thimmi upa pawl umkalnak thawngpang le mipi nih an dongnak hna hmanthlak te pawl nih thinlung a hninh ter tuk. CNA/F nih Chinram a hninh bak ko.
(Ref: Chinland Guardian, Mizzima, Laiforum,YCCF) Written by Salai Za Thawng Lian
No comments:
Post a Comment